Κάιζερ, Γκέοργκ

(Georg Kaiser, Μαγδεμβούργο 1878 – Ασκόνα, Ελβετία 1945). Γερμανός θεατρικός συγγραφέας. Ασχολήθηκε αρχικά με το εμπόριο και ταξίδεψε αρκετά στη Νότια Αμερική και στην Ευρώπη. Όταν επέστρεψε στην πατρίδα του, άρχισε να γράφει για το θέατρο (1904). Ωστόσο, έγινε γνωστός με τους Αστούς του Καλέ, έργο που γράφτηκε το 1912 και ανέβηκε στη σκηνή το 1917. Το 1938 εγκαταστάθηκε οριστικά στην Ελβετία, αναζητώντας την ελευθερία έκφρασης που του είχαν αφαιρέσει οι ναζί. Στη μεγάλη θεατρική παραγωγή του, στην οποία το ρομαντικό δράμα συνδυάζεται με τις πιο φιλόδοξες κοινωνικές αλληγορίες, υπάρχει μια σταθερή ομοιογένεια ύφους, που χαρακτηρίζεται από πρωτοτυπία πλοκής και από διαλεκτική δεξιοτεχνία. Η παράδοξη δηκτικότητα του πνεύματός του αποκαλύπτεται ήδη στην Εβραία χήρα (1921), εξαιρετικά ελευθεριάζουσα ερμηνεία της βιβλικής Ιουδίθ, καθώς και στο έργο Rector Kleist (1918), πορτρέτο του μικροαστού που πραγματεύεται την επαφή και τη σύγκρουσή του με τον σύγχρονο πολιτισμό. Πλάι στις φάρσες Ο Κένταυρος (1917) και Κερασφόρος βασιλιάς (1919-20) έχουν τη θέση τους οι Αστοί του Καλέ, ίσως το πληρέστερο έργο του, δημιουργία με μεγάλες θεατρικές αρετές, που ακολουθεί τη γραμμή μιας αλλόκοτης λογικής. Σε ένα από τα γνωστότερα και χαρακτηριστικότερα έργα του, Από το πρωί έως τα μεσάνυχτα (1917) –το δράμα ενός τίμιου ταμία ο οποίος, ανακαλύπτοντας τη γοητεία μιας έκλυτης ζωής, θέλει να βιώσει σε μία μέρα όσα δεν του έδωσε ολόκληρη η ζωή και καταλήγει στην αυτοκτονία–, ο Κ. πλησιάζει το εξπρεσιονιστικό κίνημα με την εξωτερική συνθετική δομή και με την αίσθηση της τρέλας που χαρακτηρίζει την ανταρσία του ήρωά του εναντίον των βασικών κανόνων της ηθικής. Με τη φιλόδοξη τριλογία Το Κοράλλι (1917), Gas I (1918) και Gas II (1920) επιχείρησε μια μεγάλη κοινωνική αλληγορία. Η δραματική απόπειρα εξέγερσης απέναντι στους άτεγκτους νόμους της συνηθισμένης ζωής παρουσιάστηκε ξανά με τον Καγκελάριο Κρέλερ (1922) και με το Ο ένας πλάι στον άλλο (1923), ενώ η απλή και παθητική υπόθεση του Μια μέρα του Οκτώβρη (1928) διαδραματίζεται με τόνους σιωπηλής τραγωδίας. Ο Κ. έδινε πάντα καινούργια δραματική ατμόσφαιρα στα κίνητρα που ενέπνεαν την πλούσια φαντασία του, άλλοτε με ευχάριστο παιχνίδισμα της σκέψης (Δύο γραβάτες, 1929), άλλοτε με υπερρεαλιστική λογική (Mississippi, 1930) και άλλοτε με αντιμιλιταριστικό ενθουσιασμό (Ο στρατιώτης Τανάκα, 1940). Από τα άλλα έργα του –έγραψε επίσης λυρικές συλλογές και ένα μυθιστόρημα– πρέπει να αναφερθούν ακόμα τα Δαβίδ και Γολιάθ (1922), Η πυρκαγιά της Όπερας (1918) και Κόλαση μες από τη γη (1919), τα οποία γνώρισαν μεγάλη επιτυχία διεθνώς.